Homo-activisten in Oeganda hopen op zegen paus

Sandra Ntebi (33), een lesbienne uit Oeganda, woont in de buurt waar de paus bewoners van de stad zal ontmoeten. De route die de paus zal afleggen, is verhard en verlicht voor de tour. Maar Ntebi zegt dat ze te horen heeft gekregen dat de wegen "schoongeveegd moeten worden van homo's."

Ze zegt de huidige paus sympathiek te vinden, omdat hij volgens haar liberaler is dan zijn voorgangers. "Ik denk dat hij het goed doet, hij wil open-minded zijn. Maar of hij nu komt of niet, voor mij maakt het niet uit." Ntebi was zelf lid van een pinkstergemeente en de Zevende-dags Adventisten, maar komt inmiddels helemaal niet meer in de kerk.

Antihomowet

De Oegandese homogemeenschap heeft enkele turbulente jaren achter de rug. Een jaar geleden werd een draconische antihomowet teruggedraaid door de rechter. Parlementariërs willen echter nieuwe wetgeving te introduceren.

In de antihomowet die werd aangenomen op 20 december 2013, werd de doodstraf voor homoseksualiteit vervangen voor levenslang. Op 1 augustus 2014 tekende de president de wet, maar het Constitutionele Hof verklaarde die later op procedurele gronden ongeldig.

Seksuele relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht zijn in Oeganda verboden sinds het Britse koloniale bewind. Ook in veel landen in Afrika ten zuiden van de Sahara is homoseksualiteit verboden.

Oeganda is een sterk homofoob land. Een van de presidentskandidaten voor de verkiezingen van volgend jaar, Abed Bwanika, kondigde eerder deze maand aan homoseksuelen te zullen behandelen in "correctiecentra", als hij tot president gekozen wordt. Ntebi zegt dat ze in de aanloop naar de verkiezingen extra voorzichtig is en zich onopvallend gedraagt.

Negatieve reactie

In Oeganda wordt gespeculeerd over de vraag of paus Franciscus het onderwerp homorechten zal aanroeren. Veel activisten roepen de paus op dit expliciet te doen. Pepe Julian Onziema, een transgender-man en activist, zegt dat de paus de kans heeft om "het belang van compassie, inclusie en menselijkheid duidelijk te maken."

Ntebi behoort tot een minderheid die niet wil dat de paus zich uitspreekt. Ze is bang dat dat een negatieve reactie uitlokt en dat homo's vervolgens nog meer een doelwit worden.

De voorzitter van de Oegandese bisschoppenconferentie, aartsbisschop John Baptist Odama, zegt niet te verwachten dat de paus het onderwerp in specifieke bewoordingen zal aankaarten. "Volgens mij is het niet echt zijn grootste zorg." Hij wijst erop dat de kerk leert dat het huwelijk bestemd is voor man en vrouw, met als doel voortplanting. "Maar de paus geeft om mensen, in welke omstandigheden ze ook leven."

Museveni

De paus arriveert vrijdagavond in Oeganda, twee weken na de start van de verkiezingscampagnes in het land. Evenals bij voorgaande verkiezingen, zitten uitgesproken oppositieleden vast en lijkt de huidige president Yoweri Museveni na 30 jaar nog stevig in het zadel te zitten.

Maria Burnett, Afrika-onderzoeker bij mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW), zegt dat het pausbezoek op een belangrijk moment komt, met de verkiezingen voor de deur. HRW heeft voorafgaand aan het bezoek een brief naar de paus gestuurd, met het verzoek "een aantal mensenrechtenkwesties aan te kaarten waar we ons allebei zorgen om maken."

"Het is een moment voor de paus om bij president Museveni aan te dringen op vrijheid van meningsuiting en vrijheid van vergadering, ook voor degenen die het niet met zijn partij eens zijn", zegt Burnett.

Aartsbisschop Odama verwacht echter dat de paus zich in zijn positie van internationaal kerkleider op de vlakte zal houden. "Maar hij kan wel wijzen op algemene waarden, zoals werken aan vrede en verzoening. Die boodschap preekt de kerk overal en altijd."

De paus begint zijn bezoek aan Afrika vanavond (woensdag) in Kenia, waar hij spreekt met de president en andere autoriteiten. Ook brengt hij een bezoek aan de sloppenwijken van Nairobi. Vrijdagavond 27 november komt hij aan in Oeganda en op zondag 29 november vertrekt hij naar de Centraal-Afrikaanse Republiek.