Hersenvliesontsteking steekt als epidemie de kop op in Sub-Sahara-Afrika

De landen uit de 'meningitisbelt’ – inclusief Mali, Burkina Faso en Niger – worden herhaaldelijk geteisterd door hersenvliesontsteking in de vorm van een epidemie.

De grootste epidemie dateert van 1996-1997, toen de bacteriële infectie Groep A meningitis (MenA) in combinatie met bloedvergiftiging ten gevolge van de infectie, het gebied teisterde. In een jaar tijd verloren 25.000 mensen het leven. Duizenden overleefden, maar dragen vandaag nog steeds de gevolgen van de ziekte: hersenbeschadiging, doofheid of het verlies van ledematen.

Slechts tijdelijk beschermd

In 2010 werd het vaccin MenAfriVac geïntroduceerd. Sinds dat jaar zijn meer dan 300 miljoen mensen tussen 1 en 29 jaar uit de meningitisbelt gevaccineerd tegen MenA. Het resultaat was spectaculair, want MenA werd ingedijkt en de ziekte kwam enkel nog in uitzonderlijke gevallen voor.

We weten echter dat vaccins tegen meningitis slechts tijdelijk werkzaam zijn. Nieuw onderzoek dat we net hebben afgerond, bevestigt dit.

In een recente studie van de Meningitis Research Foundation ontdekten we dat jonge mensen in Burkina Faso die ten tijde van de vaccinatiecampagne in 2010 tussen 1 en vier jaar oud waren, uiterlijk dit jaar een opvolgvaccin nodig hebben om beschermd te blijven.

Onze studie toont aan dat de wereld niet mag berusten. Als we deze ziekte willen controleren en beheersen, moeten er nieuwe vaccinatiecampagnes worden opgezet en moeten er investeringen voor opvolgvaccinaties gebeuren. Vooral dit laatste is moeilijk, omdat fondsen makkelijker worden gevonden voor massale initiële vaccinatiecampagnes.

Hoe jonger, hoe korter beschermd

Onze studie bestond uit drie onderzoeken naar MenAfriVac in Burkina Faso, een van de landen waar het vaccin als eerste werd gelanceerd.

Aan elke studie deden ongeveer 600 mensen mee tussen zes maanden en 30 jaar oud. We probeerden in te schatten hoe snel de bescherming tegen meningitis weer afnam tot op het stadium van voor de eerste vaccinatie. Wat bleek? De duurtijd van de bescherming was sterk gelinkt aan de leeftijd die de persoon had op het moment van zijn of haar vaccinatie.

Voor kinderen die tussen 1 en 4 jaar waren bij hun eerste vaccin, was de beschermende werking dus vrij snel opnieuw verdwenen. Dat betekent dat zij, acht jaar na de massale campagne, opnieuw vatbaar zijn voor het ontwikkelen van MenA.

Mensen die langer immuun bleven, bleken ten tijde van de vaccinatie zelf al ouder te zijn.

Meest dodelijke infectie

Dit inzicht doet ons concluderen dat de groep mensen in de meningitisbelt, die binnenkort de adolescentie bereikt, weer vatbaar zal worden voor de ontwikkeling van de ziekte. Adolescenten waren immers een groep die ten tijde van de epidemies het meest kwetsbaar bleken. Zij kunnen dit snel weer worden.

De vaccinatiecampagnes tegen MenA waren uiterst succesvol in het terugdringen van de ziekte op grote schaal in Afrika ten zuiden van de Sahara. Maar de bescherming moet onderhouden worden.

De resultaten van deze studie geven nieuwe inzichten waar verantwoordelijken voor het gezondheidsbeleid en de planners van vaccinatieprogramma’s rekening mee dienen te houden.

Meningitis in combinatie met neonatale bloedvergiftiging zijn de meest dodelijke infectieziektes bij kinderen onder de vijf jaar wereldwijd. In de gecombineerde vorm is de infectie voor deze groep verantwoordelijk voor meer doden dan malaria, aids, mazelen en tetanus samen.

Vaccineren is de enige manier om deze kwetsbare groep te beschermen. En dat moet gebeuren tijdens hun kindertijd en tot aan hun adolescentie. Enkel op deze manier kan meningitis wereldwijd onder controle gehouden worden.

Bron: The Conversation