Grondwetswijziging Egypte kan Sisi tot 2034 aan de macht houden

Parlementariërs in Egypte dienden zondag een voorstel in voor het wijzigen van de grondwet. Een van de voorgestelde veranderingen is het verlengen van een presidentstermijn van vier naar zes jaar. President Sisi is in 2018 herkozen en zou volgens de huidige grondwet in 2022 moeten aftreden. In het nieuwe voorstel mag Sisi zich in 2022 én 2028 weer verkiesbaar stellen voor telkens zes jaar.

De voorgestelde grondwetswijziging omvat ook de heroprichting van een senaat die voor een derde zal worden aangesteld door de president. Verder krijgt de president in het voorstel verdere bevoegdheden in het benoemen van hooggeplaatste rechters en wordt de rol van het leger gedefinieerd als ‘beschermer van de grondwet en de democratie’.

“De wijzigingen zijn noodzakelijk om stabiliteit te waarborgen en ontwikkelingsplannen voort te zetten,” zei een van de indienende parlementsleden in lokale media. 

Het voorstel zal in het parlement worden bestudeerd en mogelijk nog worden gewijzigd voordat het tot een stemming komt. Bij goedkeurig van het parlement wordt de grondwetswijziging in een referendum voorgelegd aan het volk.

Autocratische ambities

Critici en analisten zien in de voorgestelde grondwetswijziging een bevestiging van Sisi’s autocratische ambities. Een eventueel verlengd presidentschap doet denken aan het 30-jarige bewind van ex-president en dictator Hosni Mubarak, die ten val werd gebracht door de Arabische Lente-protesten in 2011.

“De wijzigingen bevatten een serie maatregelen die de macht van Sisi uitbreiden”, zegt politiek analist Timothy Kaldas. Het past in een patroon: Sisi heeft zijn positie sinds zijn aantreden stap voor stap verstevigd, bijvoorbeeld door politieke tegenstand middels repressie te marginaliseren. 

Kaldas noemt de voorgestelde grondwetswijziging dan ook “een voorzetting van het versterken van Sisi’s autoritaire greep op Egypte”.

Dubieuze herverkiezing

De huidige grondwet werd in 2014 per referendum aangenomen, ter vervanging van de grondwet die was samengesteld onder de islamistische regering van toenmalig president Mohamed Morsi. In juli 2013 zette Sisi – toen nog generaal – Morsi na massale straatprotesten af.

Al voor de presidentsverkiezingen in maart 2018 opperden enkele parlementsleden een grondwetswijziging om Sisi langer in het zadel te houden. Sinds zijn herverkiezing – waarbij verschillende sterke tegenkandidaten zich onder druk hadden teruggetrokken, of zelfs gevangen waren gezet – wordt de roep luider. Een groep burgers spanden afgelopen december een zaak aan om de grondwetswijziging via de rechter af te dwingen. Eind februari is de volgende zitting in die zaak.

Golf van arrestaties

Net als voor de presidentsverkiezingen lijkt het regime eventueel verzet tegen een langer presidentschap van Sisi in de kiem te willen smoren. Tientallen prominente activisten, bloggers, politici en andere critici van het regime zijn het afgelopen jaar opgepakt, wat volgens advocaten waar IPS mee sprak verband houdt met de geplande grondwetswijziging.

“Ze arresteren iedereen die zich zou kunnen uitspreken tegen de grondwetswijziging”, aldus advocaat Mohamed Sobhy. “De wettelijke procedure is gecompliceerd, en iedereen met verstand van staatsrecht heeft een sterke zaak om [de wijziging] tegen te houden via het constitutioneel hof”, legt hij uit.

Als het aan Sisi en consorten ligt zal het zover in ieder geval niet komen.