Financieringsstop Bevolkingsfonds “desastreus” voor vrouwen

De Verenigde Staten hebben deze week de financiering van het VN-Bevolkingsfonds (UNFPA) officieel ingetrokken. Ze stellen dat het UNFPA, dat in zo'n 150 landen werkt op het gebied van seksuele gezondheidszorg, vrouwen aanzet tot abortus of onvrijwillige sterilisatie (in China). De VN-organisatie zelf en mensen die het werk van het UNFPA kennen, zegt dat die bewering niet klopt.

Het UNFPA benadrukt dat het geen abortus promoot, maar "de hoogste prioriteit geeft aan vrijwillige gezinsplanning om ongewenste zwangerschappen te voorkomen, en zo ook abortussen te voorkomen."

Islamitische Staat

De VS behoren tot de grootste financiers van het UNFPA. In 2015 alleen al ging er vanuit de VS meer dan 75 miljoen dollar naar het fonds. Dat was de op twee na hoogste donatie, na het Verenigd Koninkrijk en Zweden. De VS is ook de op één na grootste financier van de humanitaire operaties van het UNFPA. Net als andere VN-organisaties, wordt het Bevolkingsfonds gefinancierd uit vrijwillige bijdragen van regeringen.
Shannon Kowalski, directeur Belangenbehartiging en Beleid bij de International Women's Health Coalition, zegt dat de financieringsstop "desastreuze" gevolgen heeft voor vrouwen en meisjes in de wereld. "Het UNFPA speelt een kritieke rol in het bereiken van de meest gemarginaliseerde vrouwen. Hun levens en gezondheid staan op het spel door dit besluit", zegt Kowalski in een reactie.

Ze wijst erop dat het werk van het UNFPA in crisissituaties er het meest onder zal lijden, inclusief de seksuele gezondheidszorg aan vrouwen die doelwit zijn geweest van de Islamitische Staat (IS) of andere groepen in het Midden-Oosten.

Volgens de UN Foundation dreigen door het wegvallen van de Amerikaanse steun naar schatting 48.000 vrouwen in Syrië verstoken te blijven van veilige geboortezorg. Ook staat het voortbestaan van 55 vrouwencentra in Irak op het spel. Daar wordt hulp geboden aan meer dan 15.000 vrouwen en meisjes die seksueel geweld overleefd hebben, waaronder meer dan 700 Yezidi-vrouwen.

Syrische vluchtelingen

Wereldwijd is in 2016 met de Amerikaanse hulp het leven van 2.340 vrouwen gered tijdens de zwangerschap en bevalling, zegt het UNFPA. Daarnaast zijn 947.000 ongewenste zwangerschappen voorkomen, werden 1.251 fisteloperaties uitgevoerd en 295.000 onveilige abortussen voorkomen.

Seema Jalan, directeur van het Universal Access Project van de UN Foundation, zegt dat de Amerikaanse regering ook de belangrijkste financier is van de enige kraamafdeling voor Syrische vrouwen in het vluchtelingenkamp Zaatari in Jordanië. "Zwangere Syrische vrouwen kunnen echt nergens heen als ze moeten bevallen", zegt ze.

Kowalski wijst op de bredere gevolgen van het Amerikaanse besluit. "De duidelijke boodschap is dat de wereld niet geeft om vrouwen in gemarginaliseerde situaties. Het speelt extremisten in de kaart die misbruik willen maken van deze kwetsbare vrouwen."

George W. Bush

Het is niet de eerste keer dat het UNFPA te maken heeft met terugtrekking van Amerikaanse bijdragen. President George W. Bush onthield 34 miljoen dollar aan de organisatie tussen 2002 en 2008, waarbij werd verwezen naar het beleid van het UNFPA in China. Hoewel de VN-organisatie in China werkt, zeggen zowel Kowalski als Jalan dat de beschuldiging ongegrond is en eenvoudigweg "een excuus" om het werk op gebied van seksuele gezondheidszorg en reproductieve rechten te ondermijnen.

"De Chinese regering schendt nog steeds de rechten van vrouwen. Maar omdat het UNFPA actief is in het land en steun biedt bij seksuele zorg en reproductieve gezondheid, koppelen ze die twee dingen. Er wordt dan geconcludeerd dat het UNFPA meewerkt aan abortussen en gedwongen sterilisaties, wat niet zo is", zegt Kowalski.

Het UNFPA heeft er volgens Jalan aan bijgedragen dat de eenkindpolitiek in China sinds 2015 langzaam wordt losgelaten. "Het belangrijkste doel van het UNFPA in China is het introduceren van kwaliteitszorg en vrijwillige gezinsplanning, gebaseerd op mensenrechten", zegt Jalan.

Kowalski roept de internationale gemeenschap op het Bevolkingsfonds te steunen en het financieringsgat te dichten. Een initiatief hiertoe werd eerder al genomen met de oprichting van het fonds She Decides door de Nederlandse minister van Ontwikkelingssamenwerking Lilianne Ploumen. Zeventien landen, waaronder België, hebben inmiddels geld toegezegd voor dit fonds.