Energietransitie in West-Afrika stuit op barrières

Guinee werkt aan elektriciteit voor ongeveer drie kwart van zijn 12 miljoen inwoners. Mamadou Bangoura, hoofd planning en energiemanagement bij het ministerie van Energie, zegt dat zijn land grote moeite heeft het programma voor energie te implementeren. "Onze grootste zorg is om een balans te vinden tussen implementatie en de bescherming van biodiversiteit. Dit wordt verder bemoeilijkt door rigoureuze sociale en milieueisen bij infrastructuurprojecten", zegt Bangoura.

Watertoren van Afrika

Volgens natuurbeschermingsorganisatie Fauna and Flora International is de natuur in Guinee al bedreigd. "Er moeten oplossingen gevonden worden zodat mensen een inkomen kunnen verdienen, terwijl tegelijkertijd de natuur beschermd wordt", zegt de organisatie.

Anders dan andere Afrikaanse landen die sterk afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen, is slechts 43 procent van de elektriciteit in Guinee van fossiele herkomst. Meer dan de helft (55 procent) komt uit waterkrachtcentrales.

Het potentieel van het land op het gebied van waterkracht is aanzienlijk. Guinee wordt gezien als de watertoren van West-Afrika, aangezien 22 van de rivieren in de regio hier hun oorsprong hebben, inclusief de op twee na langste rivier, de Niger.

Bangoura zegt dat ondanks de uitdagingen, zijn land vooruitgang boekt. Er zijn diverse waterkrachtcentrales in aanbouw. Het Kalétaproject, goed voor 204 megawatt, is al af. Aan de centrales Souapiti (459 megawatt) en Amaria (300 megawatt) wordt nog gewerkt. Hij zegt dat er ook onderhandeld wordt over de bouw van een zonnecentrale (40 megawatt).

Gambia

Gambia, een klein West-Afrikaans land met 1,8 miljoen inwoners, heeft hoge ambities als het gaat om het terugdringen van de CO2-uitstoot. Het land beloofde een vermindering van 44 procent ten opzichte van het business-as-usual-niveau. Dat is een zware opgave, aangezien 96 procent van alle opwekte elektriciteit in het land uit fossiele brandstoffen komt.

Sidat Yaffa, energie-expert aan de Universiteit van Gambia, constateert dat er barrières zijn omdat hernieuwbare energie nieuw is voor Gambia. "We hebben meer mensen met relevante technologische kennis nodig en adequate financiering verloopt moeizaam", zegt Yaffa.

Tot het energieprogramma van Gambia behoort onder meer een proefproject op het gebied van windenergie in Nema Kunku, in het westen van Gambia. "De uitstoot van de landbouw kan in de komende vijf jaar drastisch teruggedrongen worden als Gambia adequate irrigatietechnologie implementeert op basis van zonnepanelen", voegt hij eraan toe.

Ivoorkust heeft ook stevige ambities op het gebied van duurzame energie. Volgens het kabinet wil het land 42 procent van de energie opwekken uit duurzame bronnen.

Platteland

Afgevaardigden uit Burkina Faso, Ivoorkust, Gambia, Guinee en Senegal komen deze week in de Burkinese hoofdstad Ouagadougou bijeen om ervaringen uit te wisselen. Het is de eerste bijeenkomst in zijn soort, georganiseerd door het Global Green Growth Institute, het Internationaal Agentschap voor Hernieuwbare Energie en het Green Climate Fund.

Deze regionale samenwerking tussen de landen moet bijdragen aan elektrificatie van het platteland. Zestig procent van de plattelandsbevolking in West-Afrika is nog afhankelijk van brandhout als belangrijkste energiebron.

In Gambia en Senegal heeft een kwart van de plattelandsbevolking elektriciteit, in Ivoorkust is dat met 29 procent iets hoger. Maar in Guinee en Burkina Faso heeft respectievelijk 3 en 1 procent van de plattelandsbevolking elektriciteit.

Smart Villages

Volgens Smart Villages Initiatives (SVI) is de slechte energievoorziening op het West-Afrikaanse platteland een gevolg van te weinig opwekkingscapaciteit, de hoge olieprijzen een gebrek aan financiering en transmissie en distributieverliezen.

Elektrificatie is volgens de Wereldbank onmisbaar voor andere duurzame ontwikkeling op het gebied van gezondheid, onderwijs, voedselzekerheid, gendergelijkheid, armoedevermindering, werkgelegenheid en klimaatverandering.

Bangoura licht toe dat zijn land kort geleden een agentschap voor elektrificatie van het platteland heeft opgericht en dat inmiddels enkele projecten van start zijn gegaan. SVI wijst er echter op dat de meeste regeringen dergelijke agentschappen of fondsen hebben opgezet, maar dat de slagkracht daarvan beperkt is door gebrek aan financiële en technische expertise.