Droogte kan Sri Lanka honderden miljoenen kosten

Uit cijfers van het Wereldvoedselprogramma (WFP) en de overheid blijkt dat vorig jaar 23 procent minder regen is gevallen dan het jaarlijkse gemiddelde van de afgelopen dertig jaar.

"Het is een zeer ernstige situatie. We hebben dit lange tijd niet meer meegemaakt en nemen voorzorgsmaatregelen", zegt Lalith Chandarapala, hoofd van het Departement voor Meteorologie.

In 2016 waren er slechts drie dagen, in mei, waarop uitzonderlijk veel regen viel. Op sommige delen van het eiland viel 300 millimeter, op andere plaatsen was het droger dan normaal. De gevolgen zijn catastrofaal. Door gebrek aan water werd slechts iets meer dan 121.000 hectare rijst geplant, in plaats van de gebruikelijke 324.000 hectare.

Het WFP schat dat eind december al bijna een miljoen mensen in 23 van de 25 districten last hadden van de droogte. In de derde week van januari werd volgens de overheid voor meer dan 900.000 mensen water van elders aangevoerd. "Zelfs als het land de gemiddelde neerslag in de maanden januari en februari 2017 haalt, is het zeer onwaarschijnlijk dat de situatie zal verbeteren voor eind maart 2017", zegt het WFP.

Rijstimport

De regering heeft de belasting op rijstimport verlaagd om prijsstijgingen en tekorten te voorkomen. Elektriciteit wordt via kortlopende contracten afgenomen van private leveranciers tot er weer regen valt. De extra inkoop van energie kost de regering naar verwachting meer dan 300 miljoen euro.

De waterlevering is beperkt in gebieden waar tekorten aan schoon water heersen en de overheid heeft een onderzoek gelast naar particuliere waterbronnen. Miljoenen Sri Lankanen hebben zelf bronnen geboord en halen daar water voor huishoudelijk gebruik uit. Elke poging van de overheid om dit te veranderen en bijvoorbeeld de particuliere bronnen aan te wenden voor publiek gebruik, zal echter op veel weerstand stuiten.

Landdegradatie

Experts maken zich niet alleen zorgen over de gevolgen van de droogte op korte termijn, maar ook over de langetermijneffecten. "We zullen moet omgaan met klimaatverandering en ons beleid daarop moeten afstemmen", zegt minister Anura Priyadarshna Yapa van Rampenmanagement.

Een van de langetermijngevolgen waar meestal weinig aandacht voor is, is de impact van droogte op landdegradatie. De VN-Conventie ter Bestrijding van Verwoestijning (Unccd) schat dat 45 procent van de plattelandsbevolking op Sri Lanka rond de millenniumwisseling leefde in een gebied waar de landbouwgrond achteruitging in kwaliteit.

Onderzoekers van de Unccd waarschuwen dat de meeste planten doodgaan door droogte, waardoor het land kwetsbaar wordt voor erosie door wind, en voor water als de regen terugkeert. Bovendien neemt de grond na een lange periode van droogte vocht minder goed op.

Wilde dieren

Landdegradatie heeft ernstige gevolgen voor de economie van Sri Lanka. "Het kan het land jaarlijks ongeveer 300 miljoen dollar (280 miljoen euro) kosten. Dat is ongeveer 1 procent van het bruto binnenlands product", zegt de Unccd.

Op het platteland van Sri Lanka is de impact van decennialang landgebruik zonder goede zorg voor de grond duidelijk. In het zuidelijke district Hambantota bijvoorbeeld, trekken boeren steeds dieper de bossen in omdat de watervoorziening steeds onbetrouwbaarder wordt in dichter bevolkte gebieden.

In Andaraweva in Hambantota, op ongeveer 20 kilometer afstand van de dichtstbijzijnde stad, is een bananenplantage verschenen in wat in feite een bosreservaat is. De plantage haalt water uit een tank die eigenlijk bedoeld is voor wilde dieren in de omgeving.

De plantage heeft officieel toestemming van de overheid om het water te gebruiken, maar natuurbeschermers zijn daar niet blij mee. "We misbruiken onze waterbronnen al heel lang. Het wordt tijd dat we er zorgvuldiger mee omgaan, anders krijgen we daar veel spijt van", zegt Ajith Gunathunga, hoofd van Hambantota Wildlife.