De kater na maanden zonder onderwijs in Kenia: een diepe kenniskloof

In Kenia ontwrichtte de pandemie het onderwijs van 15 miljoen leerlingen in de basisscholen en in de middelbare scholen. Deze sloten van mid maart tot mid oktober 2020, toen ze deels openden, en gingen pas weer volledig open begin januari 2021. De overheid engageerde zich om gedurende de lockdown alternatieve studiemogelijkheden te voorzien op verschillende manieren. 

Leren via de radio en WhatsApp

Met de hulp van het Kenya Institute of Curriculum Development werden er lessen uitgezonden via de radio, voor alle gezinnen. 
De overheid wilde verder de toegang tot online leerplatforms stimuleren, ook in afgelegen gebieden, via het Google Loon Project dat helaas een jaar later werd afgesloten door Google.

Andere hulppiddelen die de overheid voor de leerlingen ter beschikking stelde, waren de Kenya Education Cloud,
videovergaderingen via zoom en lessen die gedeeld werden via WhatsApp. Ondanks die maatregelen bleek er al snel op een hindernis op het pad van de goede intenties: de digitale kloof. Bovendien waren er ook gendergerelateerde en social-economische verschillen en leerachterstand door de impact van COVID-19. 

Studenten hadden in principe toegang tot de digitale leerplatformen, maar uit een studie over leren op afstand
blijkt dat die toegang heel ongelijk was. Gemiddeld maakten slechts 22 procent van de schoolgaande kinderen er in de praktijk gebruik van, met een overwicht aan leerlingen uit privéscholen en op het platteland. 

Meer tienerzwangerschappen

The African Population and Health Research Center (APHRC) voerde een onderzoek uit onder studenten en hun ouders in armere stadsbuurten. Daaruit bleek dat acht op de tien huishoudens beschikten over een televisie en over een digitaal toestel zoals een smartphone, computer of tablet, en de helft over een radio. Echter voor onderwijsdoeleinden gebruikten slecht zes op de tien adolescenten die televisie en slechts één op de drie volgden les via de radio of een digitaal apparaat. De gezinnen wisten niet af van het bestaan van de beschikbare lessen, of wanneer en waarom ze die best konden volgen.

Deze kenniskloof werd ook blootgelegd door een enquête van Usawa Agenda, een organisatie die de gelijke toegang tot kwaliteitsvol onderwijs in Kenia bewaakt. De ambtenaren constateerden dat minder dan tien procent van hun leerlingen toegang hadden tot digitale leerplatformen. Bovendien zijn kinderen uit armere milieus, en meisjes in het bijzonder, aangewezen op de school voor basisbehoeften zoals voeding en maandverband.

Toen die sloten, hadden velen onder hen geen andere optie dan drastische keuzes te maken om zich van eten en andere basisbehoeften te verzekeren. Dat heeft geleid tot een toename in tienerzwangerschappen tijdens de pandemie. Ook blijkt dat kinderen die niet naar school gaan, een hoger risico lopen om thuis met gendergerelateerd geweld te maken te krijgen.

3 maanden zonder school = 13 maanden leerachterstand

Onderzoek heeft bovendien uitgewezen dat kinderen mogelijk een heel jaar leerachterstand oplopen wanneer scholen drie maanden sluiten. Deze leerlingen kunnen niet meer volgen wanneer ze terug naar de les gaan, en ze lopen een grote kans om steeds verder achterop te geraken. 

Wat wiskundekennis betreft alleen al blijkt uit een rapport uit april 2021dat in Kenia 53 procent van de leerlingen achterliepen op hun normale ‘wiskundeleeftijd’. De gemiddelde achterstand was maar liefst 13 maanden. Het grootste kennisverlies was te zien in de lagere jaren, in landelijke gebieden en bij meisjes. Onderzoekers wijzen erop dat die achterstand volledig kan worden ingehaald door remediëring en aanpassing van de lespakketten aan het leerniveau van de kinderen.

Steun voor en door ouders 

Onderzoek van het African Population and Health Research Center benadrukt de rol van de ouders bij het wegwerken van die leerachterstand. Het belang van je kinderen aanmoedigen, hulp bieden bij het leren en een veilige omgeving creëren, mag niet onderschat worden. Ouders hebben daartoe financiële steun van de overheid nodig, zeker als ze hun inkomen zijn verloren tijdens de pandemie, en hebben zelf nood aan digitale vaardigheden.

De APHRC geeft in het rapport suggesties om de drempel tot digitale leerplatforms te verlagen: ouders en leerlingen informeren over beschikbare televisie- en radioprogramma’s, maar ze ook sensibiseren om daarnaar te kijken en luisteren. De programma’s worden best uitgezonden op vaste uren, zodat de leerlingen hun dag ernaar kunnen plannen. 

-

Dit artikel verscheen eerder bij IPS-partner The Conversation