De “Groene Muur van Afrika” levert ook economisch veel op

Vijftien jaar geleden startte de Afrikaanse Unie met het ambitieuze project om de verwoestijning in de Sahel te stoppen. De aanplant van 100 miljoen bomen moet de ecosystemen herstellen, de mensen van voedsel voorzien en de bodem beschermen tegen verdere aantasting.

Een studie in Nature toont nu aan dat het project ook economisch hout snijdt: elke geïnvesteerde dollar levert gemiddeld 20 cent netto rendement op.

“Enerzijds gaat het om ecosysteemdiensten zoals voedsel, drinkwater en grondstoffen als hout of geneeskrachtige planten”, zegt Alisher Mirzabaev, landbouweconoom aan de Universiteit van Bonn. “En er zijn ook andere effecten, zoals een beter klimaat, minder winderosie of bestuiving voor de landbouw.”

Voor de studie, in samenwerking met de Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN (FAO), deelden de wetenschappers het gebied op in 40 miljoen percelen en berekenden voor elk daarvan de mogelijke maatregelen en hoeveel die zouden kosten.

Grote variatie

De resultaten laten zien de economische winst niet overal gelijk is en ook afhangt van een aantal factoren. In de regel is herbebossing economisch en ecologisch het meest voordelig. Maar het duurt tientallen jaren voordat een paar honderd zaailingen uitgroeien tot een bos. De investering werpt dus pas op zeer lange termijn vruchten af.

Snellere winsten zijn er te behalen als gedegradeerde gebieden worden omgezet in landbouwgrond. “In het ideale geval is de eerste oogst dan al na een jaar mogelijk”, zegt Mirzabaev. Het herstel van akkerland kan zich dus relatief snel terugbetalen, waarbij veel arme, kleinschalige boeren ook de voorkeur geven aan een snel rendement van hun herstelactiviteiten. Maar de winst is dan wel aanzienlijk lager, net als de milieueffecten.

Ook geografisch zijn er belangrijke verschillen. Delen van Nigeria, Eritrea en Ethiopië halen het meest positieve economische saldo. In theorie kan daar met 44 miljard dollar zo’n 28 miljoen hectare land worden hersteld. Maar dat is theorie, benadrukken de wetenschappers, want de vele gewelddadige conflicten in de regio gooien roet in het eten.

“Als we de conflictregio’s uit de vergelijking halen, blijft er maar 14 miljoen hectare over”, zegt Mirzabaev. “Dat toont aan dat die conflicten niet alleen veel menselijk lijden veroorzaken, maar ook een positieve ontwikkeling in die regio’s verhinderen.”