Cyclonen bemoeilijken verkiezingen Mozambique

Mozambique werd in de afgelopen maanden getroffen door twee tropische cyclonen. Op 14 en 15 maart trof Idai de provincies Sofala, Manica en Zambézia en op 25 april raasde Kenneth over de provincie Cabo Delgado.

Mozambique heeft op dit moment niet genoeg financiële reserves om op 15 oktober naar de stembus te kunnen. Slechts 44 procent van de benodigde 235 miljoen dollar is daarvoor beschikbaar.

Kiezersregistratie

De cyclonen hebben het ook moeilijk gemaakt voor de Nationale Kiescommissie (CNE) om de registratie van kiezers goed te laten verlopen. Dit had moeten gebeuren tussen 15 april en 30 mei, maar in de regio's die werden getroffen door cycloon Idai is de registratie nog niet begonnen. En in Cabo Delgado werd de registratie onderbroken.

De twee cyclonen hebben grote schade aangericht. Uit recente data van het Wereldvoedselprogramma (WFP) blijkt dat meer dan 2,1 miljoen van de 31 miljoen inwoners van het land getroffen zijn. Minstens 60.000 mensen in het midden en noorden van het land leven nog in geïmproviseerde, door de overheid en hulporganisaties opgezette huisvesting. 1,67 miljoen mensen ontvangen nog voedselhulp, gezondheidzorg en water van de regering en ngo's, zegt het WFP.

Identiteitsbewijzen

Uit officiële data blijkt dat meer dan duizend mensen omkwamen. Scholen, ziekenhuizen, wegen, bruggen en veel andere openbare gebouwen werden verwoest. Veel mensen hebben alles verloren, inclusief hun identiteitsbewijzen, zegt onderzoeker en sociaal activist Jessemusse Cachinda. "Ze zijn hun documenten kwijt en vaak ook de mogelijkheid om zich te registreren voor de verkiezingen."

De kiescommissie heeft zich tot doel gesteld 14 miljoen kiezers te registeren, 3 miljoen meer dan bij eerdere verkiezingen. Het is dit jaar voor het eerst dat Mozambikanen stemmen voor provinciale gouverneurs. De voorzitter van de kiescommissie, Abdul Carimo, erkent dat dat doel nog lang niet gehaald is.

Watervoorziening

De Mozambikaanse minister van Economie en Financiën Adriano Maleiane zei eerder in een interview met STV (een Mozambikaans particulier tv-station) dat de regering en de kiescommissie een manier zullen vinden om de verkiezingen door te laten gaan. "Als de oplossing ligt in heroriëntatie van de uitgaven binnen de vastgestelde grenzen, hoeven we waarschijnlijk geen internationale oproep te doen", zei hij.

Begin mei zegde de Wereldbank 545 miljoen dollar steun toe voor mensen die getroffen zijn door de cycloon Idai in Mozambique, Malawi en Zimbabwe. Daarvan is 350 miljoen bestemd voor Mozambique.

Volgens David Malpass, voorzitter van de Wereldbank, is het geld onder meer bedoeld om de watervoorziening te herstellen en voor ziektepreventie en wederopbouw. Ook is het bestemd voor voedselzekerheid, sociale bescherming en waarschuwingssystemen (early warning systems).

Verborgen schulden

De wederopbouw is niet eenvoudig. De cyclonen Idai en Kenneth kwamen aan land tijdens een periode van economische neergang waar het land sinds 2015 mee kampt. Programmapartners van de overheid trokken toen hun steun in voor het staatsbudget, na de ontdekking van verborgen schulden.

De Wereldbank stelde voor de cyclonen dat  "Mozambique in gebreke blijft inzake zijn Eurobond en de twee eerder niet openbaar gemaakte leningen."

De geschatte groei van het reële bruto binnenlands product (bbp) in Mozambique was in 2018 3,3 procent, een daling ten opzichte van 2017 (3,7 procent) en 2016 (3,8 procent). Dit is veel lager dan de 7 procent groei die het land gemiddeld had tussen 2011 en 2015, zegt de Wereldbank.

Volgens de Mozambikaanse autoriteiten stopten tussen 2016 en 2017 meer dan 2900 bedrijven als gevolg van de economische crisis, en de werkloosheid is gestegen. Uit VN-cijfers blijkt dat die momenteel rond 21 procent ligt.

Dalende koopkracht

Ondanks de sterke stijging van de schulden, werd verwacht dat de Mozambikaanse economie dit jaar 4 procent zou groeien. Tot nu toe is de situatie in het land echter slecht. "De kosten van levensonderhoud zijn te hoog en de koopkracht van mensen daalt sterk", zegt António Sabonete, een handelaar die kleding verkoopt in Tete in Centraal-Mozambique. "Het is erger geworden na de cyclonen."

Sabonete heeft drie kinderen en zegt nu handelaar te zijn omdat hij in 2016 zijn baan verloor.

Cacinda denkt dat de economische situatie gevolgen kan hebben voor de reputatie van de regerende partij en dus voor de verkiezingen. De partij Frelimo domineert al sinds de eerste meerpartijenverkiezingen in 1994. "Oppositiepartijen zullen deze crisis aangrijpen om hun eigen verhaal te versterken en kiezers te overtuigen. Dat zal Frelimo stemmen kosten."

Klimaatverandering

Cacinda zegt dat het land ook voorrang moet geven aan maatregelen om de gevolgen van de klimaatverandering te beperken. "Mozambique en veel andere Afrikaanse landen zijn niet voorbereid op de klimaatverandering. Politici moeten een duidelijk beeld hebben van het land dat ze willen achterlaten voor toekomstige generaties."

In de tussentijd proberen de Mozambikanen hun leven weer op te pakken. In Beira, de hoofdstad van de provincie Sofala waar Idai huishield, zijn ze teruggekeerd naar de verwoeste stad.

Gervasio John is een van die inwoners. Hij is met zijn gezin weer terug in Manga Mascarenha, een buurt in Beira. Daar bouwt hij zijn huis weer op. Hij is een van de velen die dat op eigen kosten doen, omdat de regering te weinig geld heeft de bouw te steunen. "Het is niet gemakkelijk. Maar ik moet iets doen om mijn leven weer op de rails te krijgen, ook al is er geen geld", zegt hij.