Bescherming van natuur en inheemse rechten moeilijk huwelijk

De levenswijze van de Baka, een inheems volk dat onder meer in het regenwoud van Kameroen leeft, heeft respect voor de habitat van wilde dieren en woudflora. Zo houden ze bij het vrijmaken van bosgrond voor hun kampen rekening met de behoeften van gorilla's. Bij de oogst van wilde zoete aardappel laten ze altijd een deel van de wortel intact. Dit voedsel delen ze immers met olifanten en wilde zwijnen, legt Mike Hurran van mensenrechtenorganisatie Survival International uit.

"Ze hebben gesofisticeerde codes voor natuurbehoud en hebben al generaties lang een duurzame levensstijl", zegt hij. De toegenomen druk op hun habitat komt echter uit verschillende hoeken: houtkap, mijnbouw en illegale stroperij.

Stroperij

Volgens het Ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties (UNDP) heeft de wereldwijde handel in wilde dieren een waarde van 23 miljard dollar per jaar. Dit vormt een grote bedreiging voor sommige soorten en ruïneert de gemaakte inspanningen op het vlak van duurzame ontwikkeling.

Stropers worden gesteund door dezelfde criminele organisaties die ook mensen- en drugshandel op het geweten hebben. Zij maken gebruik van steeds meer geavanceerde technieken.

"Als de handel in wilde dieren en bushmeat resulteert in een afname van de dierenpopulaties, zijn de inheemse mensen daar het eerst slachtoffer van. Zij hebben de populaties nodig om te overleven", zegt James Deutsch van Wildlife Conservation Society (WCS).

Volgens Deutsch hebben natuurbeschermers en inheemsen hierin een gemeenschappelijk tegenstander.

Survival International is echter ook bezorgd om het feit dat de betrokkenheid die natuurbeschermers tonen voor inheemse stammen, niet altijd zichtbaar is op de grond.

WWF

"Vaak zien we antistroperijbrigades, en bij uitbreiding de natuurorganisaties die hen financieren, de meest zwakken in het woud belagen, zij die eigenlijk enkel op jacht zijn om hun families te voeden, zoals ze dat al generaties lang doen", zegt Hurran. "Ze tonen weinig respect voor de rechten van tribale volkeren."

Survival International wijst onder meer het Wereldnatuurfonds (WWF) in Kameroen aan als opdrachtgever van dergelijke brigades.

In een reactie erkent WWF de extreme moeilijkheid om de belangen van natuur en inheemse volkeren altijd te verzoenen. De organisatie staat open voor samenwerking op dit vlak en zal een onderzoek in Kameroen bevelen naar schendingen van mensenrechten door de ecobewakers.

Deutsch is blij met deze oproep tot samenwerking. Volgens hem moeten mensenrechtenactivisten en natuurbeschermers partners worden en samen de complexe uitdagingen rond behoudswerk aangaan.

Beide partijen wijzen nog op de verregaande tekortkomingen in nationale en internationale wetgeving inzake inheemse volkeren.

"De criteria waaraan de Baka moeten voldoen om legaal te kunnen jagen zijn zeer strikt en onrealistisch", zegt Hurran. "Daarom worden ze vaak beschouwd als stropers, terwijl ze dat niet zijn. "