Banken zijn weinig open over strijd tegen witwassen

Burgers en bedrijven moeten er volgens TI op kunnen vertrouwen dat corrupte individuen en organisaties, criminelen of terroristen geen gebruik maken van het wereldwijde banksysteem.

In een gisteren (woensdag) verschenen rapport staat dat landen waar de grootste banken gevestigd zijn, weinig informatie wordt gepubliceerd over de manier waarop banken witwassen tegengaan. Als er wel informatie beschikbaar is, is die meestal verouderd.

Economische schade

"Wantrouwen ten opzichte van banken zal blijven bestaan, tenzij mensen weten dat die er voor hen zijn en niet voor corrupte bedrijven en individuen. Corruptie en witwasserij ondermijnen de rechtsstaat, verzwakken democratische instituten en brengen schade toe aan economieën en samenlevingen", zegt José Ugaz, voorzitter van Transparancy International.

De studie Top Secret: Countries keep financial crime fighting data to themselves laat zien dat gegevens over bestrijding van witwassen maar gedeeltelijk beschikbaar zijn. TI keek naar de situatie in twaalf landen, waaronder Duitsland, Nederland, Luxemburg, Zwitserland en de Verenigde Staten.

TI noemt Nederland een belangrijk financieel centrum, met ongeveer 12.000 bijzondere financiële instellingen. Via deze instellingen zouden buitenlandse bedrijven jaarlijks zo'n 4000 miljard euro door Nederland sluizen.

In oktober 2015 publiceerde Nederland de eerste evaluatie over de effectiviteit van het anti-witwasbeleid. Dat rapport gaat over de periode 2010 tot 2013. Een van de conclusies was dat niet alle benodigde data voorhanden waren en dat voor effectieve monitoring adequatere indicatoren opgesteld moeten worden.

Vertrouwen in banken

Soms is eenvoudige data zoals het aantal keren dat banken sancties opgelegd kregen voor witwaspraktijken, niet beschikbaar. Slechts in vier van de twaalf onderzochte landen zijn die gegevens volgens TI openbaar: Australië, Cyprus, Italië en de Verenigde Staten.

Burgers hebben het recht te weten of de financiële sector illegale activiteiten toelaat, zegt Ugaz. "Het publiek heeft ook bewijs nodig dat er actie ondernomen wordt, niet alleen om vertrouwen op te bouwen in instituten waar we ons geld stallen, maar ook om criminaliteit te ontmoedigen."

Het monitoren van de financiële sector vraagt om een sterk, consistent en effectief beleid tegen witwassen door de autoriteiten, onderstreept TI. "Net zoals hygiëne-inspecteurs restaurants bezoeken, zouden financiële supervisors banken moeten inspecteren, onregelmatigheden in hun systemen moeten identificeren en waar nodig sancties moeten opleggen."

Transparancy International pleit voor het jaarlijks publiceren van gegevens over de strijd tegen witwassen door landen. Dat is volgens de anticorruptiewaakhond een eerste, maar vitale stap op weg naar het opschonen van het wereldwijde financiële systeem.