Apathie en wantrouwen domineren verkiezingen in Nicaragua

Het zijn de zesde presidents- en parlementsverkiezingen sinds het einde van de burgeroorlog in 1990. Het Sandinistisch Front voor Nationale Bevrijding (FSLN) domineert alle machten en openbare instellingen in het land, in een alliantie met de belangrijkste economische spelers en met de steun van politie en leger.

15 jaar Daniel Ortega

Het linkse FSLN is dan ook de grootste partij in deze verkiezingen. Zijn kandidaat voor het presidentschap is de huidige president, voormalig guerrillero Daniel Ortega (70). Het is de zesde keer sinds 1990 dat hij meedoet aan de verkiezingen, de derde keer sinds hij de verkiezingen in 2006 won met 38 procent van de stemmen.

Zijn nieuwe kandidatuur werd mogelijk na een grondwetswijziging die de beperking op het aantal ambtstermijnen wegnam. Illegaal, zeggen zijn tegenstanders.

Ortega zal het zondag zeker halen, zeggen analisten en opiniepeilers. Hij mag het land dan besturen tot 2021 en zal zo 15 opeenvolgende jaren geregeerd hebben. Hij leidde het land ook al eens van 1979 tot 1990, nadat het FSLN Anastasio Somoza, de laatste dictator, had verdreven.

Geen alternatief

Volgens politicoloog José Antonio Peraza, is de politieke toestand sinds 1990, toen Ortega verloor, niet meer zo ernstig geweest. Niet alleen overheerst apathie bij de kiezers, “het stemsysteem is ook zo georganiseerd dat er alleen maar keuze is tussen de regeringspartij en vijf of zes kleine partijen die mogen meedoen omdat ze weinig kans maken om te winnen.

“Het FSLN heeft elk echt politiek alternatief uitgeschakeld, het weert de tweede grootste partij en heeft die vervangen door een groep die dicht bij de regering staat, met onbekende kandidaten en zonder voorstellen voor verandering.”

In augustus ontnamen de kiesautoriteiten de Onafhankelijke Liberale Partij het recht om mee te doen aan deze verkiezingen. Het gaat om de grootste oppositiepartij. Ze leidde een coalitie tegen het FSLN. Bovendien werden 28 liberale parlementsleden uit het parlement gezet.

Vrees voor dictatuur

Tegelijk duidde Ortega zijn vrouw, Rosario Murillo, aan als kandidate voor het vicepresidentschap en plaatste hij zijn kinderen op strategische posten. Het wakkerde bij velen de vrees aan dat het land opnieuw naar een dictatuur afgleed.

“Veel mensen die tegen de regeringspartij zijn, noemen het hele verkiezingsproces een farce en eerlijk gezegd hebben ze gelijk als ze zeggen dat deze situatie onwettig is. Het FSLN heeft zijn veto gesteld tegen de aanwezigheid van binnen- en buitenlandse verkiezingswaarnemers, en het elimineerde de belangrijkste oppositiepartijen”, zegt Peraza.

Bovendien domineert de regeringspartij “de kiesstructuren, die sinds 2008 van verkiezingsfraude worden beschuldigd, en gebruikt ze al haar macht in de openbare instituten om campagne te voeren met staatsmiddelen.”  

Oost-Europa tijdens de Koude Oorlog

José Dávila, expert verkiezingswaarneming en politiek analist, heeft de laatste twintig jaar meer dan honderd verkiezingen bijgewoond en bestudeerd in de hele wereld. Nog nooit heeft hij verkiezingen zoals nu in Nicaragua meegemaakt.

 “Er is geen verkiezingssfeer”, zegt hij. “De mensen zijn er niet mee bezig, er was geen debat tussen de kandidaten, er werden geen oplossingen voorgesteld voor de belangrijkste problemen van het land, er zijn geen verkiezingswaarnemers, en sinds 2008 is de electorale arbitrage niet geloofwaardig.” In 2008 klaagden waarnemers en opposanten fraude bij de gemeenteverkiezingen aan.

De verkiezingen in Nicaragua lijken op die in Oost-Europa tijdens de Koude Oorlog, of op de situatie in Cuba, waar geen echte oppositie is, zegt Dávila.

Embargo door VS

Hij ziet ook een “sfeer van spanning” die erg lijkt op die in de jaren tachtig, toen de contra’s het met de steun van de VS tegen Ortega en het FSLN opnamen. Het Congres in Washington heeft een wet goedgekeurd die kredieten en donaties aan projecten in Nicaragua stopzet, omdat het land de mensenrechten en de politieke rechten van de Nicaraguanen schendt. De wet moet nog door de president worden goedgekeurd.

Nicaragua, een land met 6 miljoen inwoners waarvan de helft in armoede leeft, hangt sterk af van ontwikkelingssamenwerking en buitenlandse leningen. Met een Amerikaans embargo zou het land jaarlijks 250 miljoen dollar verliezen, net op het moment dat ook Nicaragua’s grootste bondgenoot, Venezuela, in zwaar weer zit.

Het campagneteam van het FSLN reageerde meer dan een week niet op onze vraag voor een interview.