Als China en andere landen cryptomunten lanceren, betekent dat een revolutie (OPINIE)

China en de EU zijn niet alleen: ook Rusland werkt al jaren aan een digitale staatsmunt en Zweden heeft de  e-Krona. Sommige landen, zoals Senegal en de Marshalleilanden hebben al een digitale munt naast hun bestaande valuta. Andere landen, zoals Venezuela en Ecuador hebben er een gelanceerd maar slaagden er niet in om die succesvol te maken. 

Vergis u niet: deze ontwikkelingen zullen het internationale monetaire systeem compleet veranderen. Het huidige systeem is gebaseerd op de Bretton Woods Conferentie van 1944. Daarin beloofden de geallieerden een stabiel handelskader te creëren door hun munt vast te hangen aan de dollar, en de VS hingen die dollar vast aan goud. 

Sindsdien is de dollar altijd het hart van het internationale monetaire systeem geweest, ook al werd Bretton Woods langzaam vervangen door lossere systemen nadat de Amerikanen de dollar/goud-koppeling hadden verlaten in de jaren 1970. Momenteel wordt zo’n 40 procent van de internationale betalingen in dollar gedaan, en 60 procent van de reserves in buitenlandse munten zijn in dollar. De euro komt op de tweede plaats maar heeft ook nog een aanzienlijk belang: meer dan 30 procent van de internationale betalingen en 20 procent van de buitenlandse reserves. 

VS bovenaan

De financiële dominantie van de VS heeft als gevolg dat de Federal Reserve bijna ageert als de centrale bank van de wereld: elke beslissing over de dollar heeft meteen enorme consequenties voor de wereldeconomie. In combinatie met de dollardominantie van het internationale betalingssysteem SWIFT was dat een belangrijke factor in het behoud van de internationale monetaire orde; het terugdringen van de transactiekosten en het aanzwengelen van de globalisering. 

Maar in de laatste jaren is dat beeld veranderd. De spanningen tussen de wereldmachten nemen toe en commentatoren beschuldigen de VS er steeds vaker van het systeem te manipuleren voor hun eigen economische voordeel, zonder oog te hebben voor de consequenties elders in de wereld. Er zijn ook ernstige zorgen over hoe de VS de internationale betalingen als een politiek middel gebruikt, bijvoorbeeld door SWIFT te gebruiken om Iraanse banken te weren, tegen protesten van onder meer de Europese Unie. 

Je zou kunnen zeggen dat de dollardominantie intussen de globalisering hindert. Maar veel landen doen pogingen om die situatie te keren. Zo hebben Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland INSTEX opgericht als alternatief middel om handel te voeren met Iran bijvoorbeeld, en al zes Europese landen hebben zich daarbij aangesloten. 

Goudreserves

Er is ook een enorme toename in het aantal bilaterale akkoorden tussen centrale banken, waardoor twee landen rechtstreeks munten kunnen uitwisselen. China is bij een groot deel van die akkoorden betrokken. Een aantal landen, waaronder Duitsland en Nederland, zijn begonnen met de repatriëring van hun goudreserves uit de Amerikaanse kluizen waar het al decennia bewaard wordt.

Maar al die evoluties zijn niet te vergelijken met het revolutionaire effect dat een buitenlandse digitale munt op basis van blockchain-technologie zou hebben. Blockchains zijn versleutelde bestanden die gedecentraliseerd zijn, eerder dan gecontroleerd door een land of bedrijf. Als die technologie toegepast wordt op het betalingssysteem, biedt dat de mogelijkheid op veel transparantere en goedkopere transacties dan SWIFT. 

Het kan de vertraging van internationale betalingen terugbrengen van enkele dagen naar een seconde, en de kost van 0,01 procent tot bijna niets. Het zal de capaciteit hebben om veel grotere volumes aan betalingen te verwerken, voor een deel omdat daarvoor geen bankrekeningen of zelfs internettoegang nodig is. 

Cryptomunten zoals Bitcoin of XRP zijn een goed experiment gebleken in het gebruik van blockchains voor internationale betalingen. Maar als landen hun eigen equivalenten uitbrengen, zijn de voordelen nog groter. De munten zullen gedekt zijn door staten, en de volledig gedecentraliseerde munten zoals Bitcoin zullen daar niet meer kunnen concurreren. 

Hoe de toekomst eruit ziet

Hoewel de technologische evolutie ongelooflijk snel ging in het informatietijdperk, hinkt het systeem van internationale betalingen achterop, maar eens de soevereine digitale munten van start gaan, zal dat plots veranderen. Net zoals smartphones de oude gsm in een mum van tijd vervingen, zullen landen snel moeten overschakelen op de blockchain-betalingen. 

De Amerikaanse minister van Financiën Steve Mnuchin zegt bijvoorbeeld dat zijn land in de volgende vijf jaar nog geen digitale munt zal lanceren. Maar er komt een moment dat de politieke evenwichten verschuiven en iedereen de revolutie zal volgen. Als het 5G-netwerk en het Internet of Things echt van de grond komen in de volgende jaren, kan het zelfs nog sneller gaan. 

Dat zal het begin zijn van een nieuw internationaal monetair tijdperk. In plaats van het passief aanvaarden van de US dollar als basismunt voor internationale handel zullen kopers en verkopers vrij kunnen kiezen uit een waaier van munten. We zullen waarschijnlijk een reeks machtige regionale munten zien opduiken, en daarmee ook kansen voor kleine landen met een hoge geloofwaardigheid en geavanceerde financiële industrie. Landen en hun centrale banken zullen vrij kunnen concurreren met iedereen op de markt, wetende dat, als ze beleid voeren dat hun munt devalueert, internationale handelaars gewoon een andere munt zullen kiezen. 

Landen zullen waarschijnlijk ook akkoorden afsluiten om de munten en platformen te reguleren, technologie te standaardiseren en de stabiliteit van het systeem te waarborgen. Er zullen ook nieuwe onderlinge samenwerkingsverbanden tussen banken en nieuwe financiële producten ontstaan. Kortom: er komt een totaal nieuw financieel ecosysteem met de gebruiker centraal. 

Telkens als er een innovatie is in betaalmethoden, volgt ook een sterke groei in de vraag. De Chinese Alipay en WeChat Pay zijn goede voorbeelden. Meer recent zagen we die explosieve groei met de opkomst van Apple Pay en Amazon Go.

Maar dat zijn voornamelijk binnenlandse verhalen. Soevereine digitale munten zouden die groei moeten veroorzaken in de internationale handel en samenwerking. Er zal nieuwe economische groei zijn als meer kleine spelers toegang krijgen tot de wereldmarkt en consumenten toegang krijgen tot een bredere waaier aan goederen en diensten tegen een lagere kost. 

Dat lijkt bedreigend voor diegenen die nu profiteren van het bestaande systeem. De vraag voor verschillende landen is of ze de verandering omarmen of proberen de status quo te behouden. Zoals Facebooks ceo Mark Zuckerberg tijdens zijn getuigenis in het Congres al zei: “De wereld wacht niet terwijl wij deze thema’s bespreken.” Hoe sneller landen de overstap maken, hoe beter ze gepositioneerd zullen zijn voor wat er op ons afkomt. 

Bron: The Conversation