Aantal Nicaraguaanse vluchtelingen in Costa Rica verdubbeld

Volgens de UNHCR zijn nu al 150.000 Nicaraguanen de grens met buurland Costa Rica overgestoken - goed voor 3 procent van de bevolking in Costa Rica, een land van vijf miljoen inwoners. Het cijfer overtreft ook het totale aantal vluchtelingen en asielzoekers dat in de jaren 1980 ontheemd raakte door de burgeroorlogen die een groot deel van Midden-Amerika troffen.

De UNHCR vreest dat het toch al overspannen Costa Ricaanse asielsysteem verder overbelast zal raken. Volgens de  migratiedienst van Costa Rica kwamen 76.000 van de 79.000 vluchtelingenaanvragen van Nicaraguanen.

Volgens de VN-vluchtelingenorganisatie is de toename van asielaanvragen “het gevolg van belangrijke sociaal-politieke gebeurtenissen, waaronder de presidentsverkiezingen van november 2021, waarbij de huidige Nicaraguaanse president Daniel Ortega werd herkozen”.

Politieke situatie

Die verkiezingen werden door verschillende regeringen en mensenrechtenorganisaties in de Amerika’s en Europa zwaar bekritiseerd, aangezien er volop onregelmatigheden werden gemeld.

Zo werden zeven oppositieleiders gearresteerd en veroordeeld. Een van hen was journaliste Cristiana Chamorro, de dochter van voormalig president Violeta Barrios (1990-1997), nu 68 jaar oud en onder huisarrest. Chamorro werd op 21 maart veroordeeld tot acht jaar gevangenisstraf voor misdrijven zoals witwassen en verduistering.

In 2018 werden in Nicaragua talloze demonstraties georganiseerd tegen de regering-Ortega, die stuk voor stuk hardhandig werden neergeslagen. Dit onderdrukkende klimaat dwong zo’n 120.000 mensen te migreren, van wie zeker 75.000 naar Costa Rica.

Als gevolg van de politieke situatie duurt de exodus uit Nicaragua voort. UNHCR stelt vast dat naast Costa Rica ook Mexico het aantal Nicaraguaanse asielaanvragen in januari en februari 2022 flink zag toenemen.

De Costa Ricaanse regering heeft besloten haar grenzen open te houden voor mensen die internationale bescherming nodig hebben. De meeste aanvragers zijn afkomstig uit Nicaragua, Venezuela en Cuba.

Economische crisis

Volgens UNHCR-monitoring aan de grens tussen Costa Rica en Nicaragua hebben veel van de asielzoekers werk gevonden tijdens het koffieoogstseizoen. Maar hun economische zekerheid zal in gevaar komen als die periode afloopt.

Daar komt bij dat de door de pandemie veroorzaakte economische crisis heeft geleid tot hoge werkloosheidscijfers in Costa Rica. Ook zijn de particuliere netwerken die Nicaraguanen onderdak en economische kansen bieden, erg verzwakt.

Het VN-agentschap ondersteunt de Costa Ricaanse regering en gastgemeenschappen met onder meer juridische bijstand, financiële hulp, donaties van hygiënekits, voedsel en matrassen aan vluchtelingen.

Nu de Russische oorlog in Oekraïne de aandacht van de wereld opeist, benadrukt UNHCR hoe belangrijk het is ook andere situaties van ontheemding in de wereld niet te vergeten. Het agentschap dringt er bij de internationale gemeenschap op aan de inspanningen in Costa Rica en andere landen waar mensen uit Nicaragua worden opvangen, te blijven steunen.