Aandeel landbouwsubsidies toegenomen

Volgens het nieuwe rapport over landbouwsubsidies van de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) was het totale subsidiebedrag in de geïndustrialiseerde landen vorig jaar 253 miljard dollar (192 miljard euro). Dat is iets minder dan in 2008, maar als aandeel van de totale inkomsten van boerenbedrijven steeg het licht, van 21 naar 22 procent.

Europese boeren liggen dichtbij het OESO-gemiddelde. Zij ontvingen vorig jaar subsidie ter waarde van 24 procent van hun inkomsten, tegenover 22 procent in 2008.

De toename is vooral veroorzaakt door de prijsfluctuaties. In 2007 en 2008 waren de prijzen hoog, waardoor de subsidie relatief afnam, maar de productie werd gestimuleerd. In 2009 nam de vraag door de economische crisis echter weer af en nam de steun dus toe.

Dumping

Dat is een schande, zegt Marita Wiggerthale van Oxfam Duitsland, en funest voor ontwikkelingslanden, zoals in het geval van de Europese melksubsidies. Vooral door de overproductie waren de prijzen in 2009 extreem laag. De EU besloot echter niet de productie terug te schroeven, maar de productenten te subsidiëren.

"Het gevolg was dat die hun zuivel tegen dumpprijzen konden exporteren, vooral naar Afrika", aldus Wiggerthale. "Daarmee vernietigt de EU de bestaanszekerheid van boeren in de armste landen van de wereld." Tegelijkertijd zet de Unie in de onderhandelingen over vrijhandelsakkoorden arme landen onder druk om hun markten open te stellen voor Europese producten.

Koningin Elizabeth

Het merendeel van de landbouwsubsidies gaat nog steeds naar de allergrootste spelers. De grootste ontvanger van EU-subsidies in de laatste jaren was Suedzucker, een grote suikerproducent, die in 2007 dertig miljoen euro subsidie opstreek. Eerder ontstond commotie toen bleek dat ook prins Albert van Monaco en de Engelse koningin Elizabeth op de subsidielijst stonden.

"Europese landsbouwsubsidies blijven inderdaad ten goede te komen aan de grootste grondbezitters", erkent Carmel Cahill van het directoraat landbouw en visserij van de OESO. Volgens haar gaat 75 procent van de steun naar 11 procent van de boerderijen. "Let wel op: het gaat om de steun, niet om het hele budget, dat ook bestaat uit landbouwprogramma's en andere doelen."

Cahill ziet een positieve verandering in het EU-beleid. "De EU verschuift steeds meer van exportsteun naar steun van producenten. Daarmee wordt de hulp losgekoppeld van de productie. Dat is veel minder handelsverstorend."

Het is helaas nog niet zo dat de subsidies uit Brussel aan specifieke doelen worden gekoppeld, zegt ze. "De EU zou haar hulp nog beter kunnen verbinden aan milieudoelstellingen, of de zorg voor biodiversiteit."