9 op 10 wereldproblemen hebben te maken met water (Opinie)

Elk jaar vraagt het Wereld Economisch Forum aan duizend opiniemakers uit de publieke sector, de bedrijfs- en de academische wereld, en het middenveld om een analyse te maken van de risico’s waar de wereld in de komende tien jaar voor staat.

Sinds 2012 duikt de watercrisis altijd op als een van de risico’s die het hoogst worden ingeschat.

Dit jaar kwam ‘watercrisis’ naar voren als het risico met de vierde grootste impact. De vraag naar de waarschijnlijkheid waarmee de risico’s ook zullen plaatsvinden zet ‘watercrisis’ op de negende plaats.

De topscores voor zowel impact als waarschijnlijkheid zijn: extreem weer, falende aanpassingen en mitigatie naar aanleiding van de klimaatverandering, alsook natuurrampen.

Maar, wacht even, wat hebben extreem weer, slecht beheer van de klimaatverandering en natuurrampen allemaal gemeen? Bijna altijd is het antwoord: water.

Overstroming en droogte

Van de 1000 meest ernstige rampen die plaatsvonden sinds 1990, had 90 procent iets te maken met water. Overstromingen en droogte zullen in de volgende jaren nog vaker het nieuws halen.

De verliezen die Europa zal moeten incasseren door toedoen van overstromingen zullen vijf keer zijn toegenomen in 2050 en zelfs tot zeventien keer stijgen tegen 2080.

Maar water moet geen rampen veroorzaken om voor problemen te zorgen. De onzekerheid over de toegang tot voldoende water in de toekomst is een bezorgdheid waar steden, bedrijven en gezinnen vandaag al mee kampen. Hoe houden we onze watervoorraad op peil? Moeten boeren meer investeren in irrigatie of in afvoer? Is je huis verzekerd tegen zowel bosbranden als modderstromen?

Waaier of regenkledij?

Afgelopen zomer kende ook Zweden een hittegolf en was er een absoluut hoogtepunt wat betreft de aankoop van ventilatoren – op de tweedehandsmarkt ging de prijs voor zo’n waaier gemiddeld drie keer naar boven. Zal het deze zomer weer hetzelfde zijn? Of zal er dan plots een stormloop zijn op coole regenkledij?

Na een grondige lezing kan ik stellen dat negen van de tien genoemde risico’s met een bovengemiddelde impact en waarschijnlijkheid een link hebben met water.

Niemand kan dat nog negeren. Wat kan er echter gedaan worden? Eerst en vooral moeten we begrijpen dat risico’s verbonden met water veel verder reiken dan de afwezigheid ervan. Water wordt door iedereen gebruikt, overal en bijna voor alles.

Veranderingen in de beschikbaarheid van water zullen enorme impact hebben op hoe we leven en hoe we onze kost verdienen. De rol die water speelt in alle lagen van ons bestaan moet beter worden ingeschat. Dan volgt de grote vraag: is het beleid geschikt om met de huidige en toekomstige realiteit van water om te gaan? Worden wij als burgers voldoende goed gegidst om het water dat we mogen lenen van de natuur zo duurzaam en efficiënt mogelijk te behandelen?

En worden we voldoende ondersteund in onze inspanningen om onze levens en onze geliefden te beschermen tegen de minder vriendelijke kanten van water?

Drie voordelen

Als je vindt van niet, is de tijd aangebroken om het hier eens ernstig over te hebben met onze medemensen, met onze beleidsmakers.

Ondanks de uitdagingen ben ik optimistisch. Ja, onze maatschappijen aanpassen aan nieuwe manieren om met water om te gaan vergt veel moed en doorzettingskracht. Maar gelukkig zijn er drie dingen die werken in ons voordeel.

Het eerste is, en dat klinkt misschien wat paradoxaal, dat de wereld de watercrisis al erg lang gewoon negeert. Dat betekent dat er nog veel laaghangend fruit is: veel innovatieve oplossingen zijn mogelijk omdat onze doos met maatregelen al amper werd geopend.

Het tweede voordeel is dat water vaak de samenwerking bevordert, omdat we dikwijls eenvoudigweg ‘in dezelfde boot’ zitten.

Ten derde ondersteunt water vooruitgang en ontwikkeling in zoveel andere sectoren en vice versa. Als we nu verbeteringen aanbrengen inzake onze omgang, gebruik en beheer van water, zal dat meteen ook invloed hebben op andere zaken zoals gezondheid, energie, conflictpreventie en zelfs de strijd tegen armoede.