23 meisjes uit Chibok bevrijd, nog 196 te gaan

De recente redding van een schoolmeisje uit de handen van Boko Haram brengt het totale aantal meisjes dat kon worden gered op 23.

In april 2014 ontvoerden gewapende mannen van de terreurorganisatie minstens 276 meisjes uit hun middelbare school in Chibok in het noordoosten van Nigeria. Een deel van hen kon ontsnappen, van 219 meisjes ontbrak lange tijd elk spoor.

De terreurgroep verzet zich tegen westers onderwijs en heeft al 20.000 mensen vermoord, waaronder leraren.

Een rapport van september van de 21st Century Wilberforce Initiative en de Stefanus Foundation becijferde dat 611 leraren al stierven als een rechtstreeks gevolg van de crisis sinds 2009. Volgens het rapport zijn ook 19.000 leraren op de vlucht, sloten 1500 scholen de deuren en wordt aan 950.000 kinderen het recht op onderwijs ontnomen.

Amina Ali

Vorige maand liet Boko Haram al 21 schoolmeisjes vrij, nadat in mei van dit jaar Amina Ali als eerste van de 219 ontvoerde meisjes was gered.

De bevrijding van de meisjes stemde mensen van over de hele wereld hoopvol en de overheid pronkte met deze overwinning. Mensenrechtenactivisten eisen echter meer actie van de overheid opdat er snel duidelijkheid komt over het lot van de bijna 200 meisjes die vandaag nog steeds in gevangenschap leven. 

“Het is dag 933 van de ontvoering, 197 meisjes zitten nog steeds gevangen onder uw ogen Mr. President @Mbuhari. Tijd om ze naar huis te brengen”, tweette Maureen Kabrik van de actiegroep BringBackOurGirls kort na de vrijlating van de 21 scholieren.

Electorale belofte

BringBackOurGirls werd in 2014 opgericht om uiting te geven aan de wereldwijde golf van verontwaardiging na de ontvoering van de meisjes.

Vandaag komt de groepering naar buiten met een rapport waarin verslag wordt gedaan van de inspanningen van de overheid om de meisjes te bevrijden. Daarvoor werd de overheid gedurende zes weken van nabij gevolgd.

BringBackOurGirls beschuldigt president Muhammadu Buhari ervan niet voldoende te ondernemen om de meisjes te bevrijden. Nochtans was het een electorale belofte die hij een jaar geleden had gemaakt.

#bringbackourgirls

De actiegroep organiseerde al verschillende protestmarsen in hoofdstad Abuja en belooft er nog meer in de nabije toekomst. De hashtag #bringbackourgirls was ook een hele tijd trending op Twitter.

President Buhari voerde campagne met de beloften om corruptie te bestrijden, Boko Haram te verslaan en de Chibok-meisjes thuis te brengen.

Het was pas onder druk van activisten dat de overheid in september details vrijgaf over de pogingen om meisjes te ruilen voor Boko Haram-strijdkrachten. Volgens de minister van Informatie, Lai Mohammed, werden de gesprekken daartoe opgestart twee maanden nadat de huidige president de macht had overgenomen in mei 2015.

Volgens hem mislukte de ruil slechts enkele uren voor die had moeten doorgaan maar blijft de bevrijding van de meisjes “een heilige taak”.

Een nieuwe poging in december 2015 draaide opnieuw op niets uit door een interne crisis in de rangen van Boko Haram.

Zwitsers overleg

De bevrijding van de 21 meisjes in oktober 2016 kwam er na onderhandelingen van het Rode Kruis en de Zwitserse regering. De Nigeriaanse regering zei dat er “snel” sprake zou zijn van de bevrijding van nog 83 meisjes. Volgens de presidentiële woordvoerder, Garba Shehu, zitten de gesprekken daartoe in een “ver gevorderd stadium”.

Maar naarmate de weken verstrijken en geen sprake is van nieuwe vrijgelaten meisjes, daalt de euforie en maakt die weer plaats voor ontgoocheling.

“Het is een schrale troost, want nog steeds bevinden zich 197 meisjes in de klauwen van hun ontvoerders en dat al 900 dagen lang”, stond er op 1 november in een opiniebijdrage in The Guardian Nigeria. “Niemand kan vrijuit gaan voor de verschrikkingen die zijn toegebracht aan de meisjes, hun ouders, deze natie en haar buitenlandse vrienden, niet tot alle meisjes terug thuis zijn.”

Ergste meegemaakt

Volgens actiegroep BringBackOurGirls moet de regering veel meer doen dan nu het geval is en daar herinneren ze de regeringsleiders dagelijks aan op sociale media. “Dag 939 van #ChibokGirls‘ ontvoering. 196 nog in gevangenschap. Dag 529 onder president Muhammadu Buhari”, postten ze vorige week nog op Twitter.  

Opnieuw reageerde de minister van Informatie met de woorden dat “de regering alles doet wat in haar macht ligt om de meisjes thuis te krijgen.” Ook nemen ze de volledige verantwoordelijkheid op zich om de reeds bevrijde meisjes op te vangen en te begeleiden bij hun terugkeer in de maatschappij.

“Naast het redden van de schoolmeisjes voelen we ons ook verantwoordelijk voor hun persoonlijke ontwikkeling en voor de onderwijs- en professionele ambities die ze koesteren in hun leven”, zei Buhari bij de bevrijding van de groep van 21 scholieren. “Deze dochters van ons hebben het ergste meegemaakt wat de wereld hen kan bieden.”

Huwelijken

Velen vrezen dat de terugkeer naar hun families en naar de maatschappij moeizaam zal verlopen. “Op het seksuele geweld dat ze hebben meegemaakt tijdens hun gevangenschap volgt heel vaak het stigma”, zegt Unicef in een verklaring.

Volgens de presidentiële woordvoerder was er echter geen sprake van verkrachting tijdens de twee-en-een-half-jaar durende gevangenschap.

Een vertrouwelijk rapport van Thompson Reuters Foundation zegt dat de meisjes allemaal aangemoedigd zijn om met militanten van Boko Haram te huwen, maar kwam er geen dwang aan te pas. Ook zou er geen dwang geweest zijn om zich te bekeren tot de islam.

Reuters Foundation meldde vorige woensdag dat 61 meisjes gekozen zouden hebben voor een huwelijk. Zij die weigerden, werden ingezet als bedienden.

Veiligheidsanalisten vrezen ook de mogelijkheid dat de meisjes verregaand geïndoctrineerd zijn. “We zijn bezorgd over de berichten dat tientallen meisjes geïndoctrineerd zijn en niet meer willen terugkeren naar Chibok”, zegt Cheta Nwanze van de veiligheidsdienst.