"Kazachstan martelt gedetineerde demonstranten"

De rechtszaak tegen de demonstranten begon op 27 maart in Aktau, op 150 kilometer afstand van Zhanaozen. Tenminste zestien mensen kwamen om op 16 december, toen de politie bij een uit de hand gelopen protest het vuur opende op demonstranten.

''De kennelijk wijdverbreide en ernstige mishandeling van de verdachten maakt het moeilijk ze een eerlijk proces te garanderen. Daarom zou de rechtbank het proces stil moeten leggen", zegt mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW) in een deze week uitgegeven verklaring.

Ambtenaren in Astana stellen dat er een zero tolerancebeleid gevoerd wordt op het gebied van marteling en dat de beschuldigingen grondig onderzocht zullen worden. "De regering neemt elke beschuldiging over mishandeling serieus'', zei Altaj Abibullajev, een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken, in een reactie aan nieuwssite EurasiaNet.org.

Transparante overheid

Bij het verkrijgen van informatie zouden de verdachten door de politie zijn geslagen en bedreigd met seksueel geweld. Ook zou er sprake zijn geweest van  bedreiging van familieleden van de verdachten en andere vormen van mishandeling.

De mensenrechtenactivisten baseren zich onder meer op een getuigenis van Roza Tuletayeva, een voormalige werkneemster van  OzenMunayGas, het energiebedrijf dat vorig jaar betrokken was bij een langdurig arbeidsconflict. In een audio-opname van haar getuigenis, die de rechtbank werd uitgesmokkeld, vertelt ze dat ze met een plastic tas om haar hoofd werd verstikt en aan haar haar werd opgetild.

De beschuldigingen van marteling komen nadat Yerlan Idrissov, de Kazachse ambassadeur in Washington, op 6 april in een commentaar op de website The National Interest stelde dat de Zhanaozen-zaak ''de wereld zal laten zien dat Kazachstan de wet respecteert, gelooft in een open en transparante overheid en geweld tegen burgers niet tolereert."

Abibullajev, de woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken, zegt dat de regering actie zal ondernemen tegen politieagenten als blijkt dat die over de schreef zijn gegaan. "Dergelijk gedrag wordt niet getolereerd in een moderne samenleving'', zei hij.

Tot nu toe hebben de autoriteiten in een mishandelingszaak actie ondernomen. Het gaat om die van Bazarbaj Kenzhebaev, die in december overleed na een mishandeling in detentie. De agenten die Kenzhebaev mishandelden, zijn niet geïdentificeerd. Het hoofd van het detentiecentrum moet echter terechtstaan op beschuldiging van nalatigheid. Samen met vier andere politiemannen moet hij op 27 april voor de rechter verschijnen in verband met de dood van demonstranten.