Exodus van Latijns-Amerikaanse kinderen is al jaren aan de gang

De laatste maanden staan de media vol over alleenreizende tieners en vrouwen met kleine kinderen die op weg zijn naar de VS. Ze worden gelokt door geruchten over een mogelijke regularisatie van minderjarigen, klinkt het vaak.

In de Albergue Belén, een opvangcentrum in het Mexicaanse Saltillo, aan de grens met de VS, zagen ze het aantal kinderen en jongeren inderdaad ineens stijgen in mei, van gemiddeld vier per maand naar vier per dag. “Een zeer alarmerende situatie”, zegt priester Pedro Pantoja, die verantwoordelijk is voor het centrum.

Al sinds 2011

In de VS spreken ze van een humanitaire crisis. Sinds oktober vorig jaar zijn er al meer dan 52.000 minderjarige Centraal-Amerikanen opgepakt. De opvangcentra in Texas en Arizona zitten vol.

Maar de situatie is niet nieuw, zeggen Mexicaanse migrantenorganisaties. Ze zien al sinds 2011 een systematische toename in de stroom van minderjarigen. Maar geen enkele regering nam maatregelen, zegt onder meer het Mensenrechtencentrum Fray Matías de Córdova (CDHFrayMatías) in Tapachula.

Wat wel nieuw is, is de herkomst van de minderjarigen. Vóór 2014 ging het vooral om Mexicanen, nu komen ze ook uit Centraal-Amerika. Van oktober 2013 tot juni 2014 pakte de Amerikaanse overheid 15.000 kinderen uit Honduras op, 12.000 uit Guatemala, 12.000 uit Mexico en 11.000 uit El Salvador.

Geweld

“Er is niet alleen een humanitaire crisis in de Verenigde Staten maar ook in de noordelijke driehoek van Centraal-Amerika, vooral in Honduras. Kinderen gaan er op de vlucht voor het sociale en politieke geweld”, zegt Diego Lorente van CDHFrayMatías.

De crisis is wellicht nog groter dan men denkt, zeggen humanitaire organisaties. Ze schatten dat 40 procent van de minderjarigen de grens met de VS nooit bereikt. Sommigen worden in Mexico opgepakt; volgens het Nationale Instituut voor de Migratie, een Mexicaanse overheidsdienst, was dat dit jaar het geval voor ruim 10.000 minderjarigen.

Maar nog veel meer kinderen en jongeren verdwijnen gewoon ergens in Mexico. “Het is verschrikkelijk, een echt bloedbad”, zegt priester Pedro Pantoja. “Kinderen van dertien tot zestien verdwijnen in de prostitutie, in de slavenarbeid. Of ze worden vermoord, of ingezet als huurmoordenaars.”

Weg van school

De Hondurese overheid meldt ondertussen dat dit jaar alleen al drieduizend kinderen de schoolbanken hebben verlaten om de Amerikaanse droom na te jagen.

“Het gerucht verspreidt zich als een lopend vuurtje. Er is geen manier om dit tegen te houden”, zegt Guadalupe González van het Casa del Migrante in het Mexicaanse Irapuato.

In mei en juni kwamen daar al meer dan vierhonderd kinderen langs, vooral uit Honduras. Ze reisden meestal in grote groepen, meestal bleven ze maar enkele uren, om te eten en zich wat op te frissen.

“Ze zeiden nauwelijks iets”, zegt González. “Ze wilden niet vertellen hoe ze zich verplaatsten, maar we weten dat ze niet met de trein kwamen. Ze weigerden ook te zeggen welke route ze volgden.”