"Europa trekt zich niks aan van voedselzekerheid"

Drie jaar geleden besloot de Europese Unie om tegen 2020 10 procent van alle transportbrandstof uit biobrandstof te halen. Dat leek toen een ideale oplossing om de uitstoot van CO2 naar beneden te halen. Maar het gebruik van biobrandstoffen was toen en is nog steeds controversieel.

Studies toonden aan dat er niet minder dan 69.000 vierkante kilometer aan natuurlijke ecosystemen omgezet zouden moeten worden in landbouwgrond om aan de Europese vraag te voldoen. Daarnaast zou de verbranding van bossen en weiland om plaats te maken voor landbouwgrond de CO2-uitstoot wereldwijd de hoogte in jagen.

De Britse ngo ActionAid berekende dat er zo minstens 56 miljoen ton CO2 extra in de atmosfeer terecht zou komen. Omgerekend zouden biobrandstoffen op die manier gemiddeld 81 tot 167 procent meer uitstoten dan fossiele brandstoffen.

Hongersnood

De groeiende vraag naar biobrandstoffen heeft ook gevolgen voor de voedselprijzen en voedselzekerheid. De prijs van koolzaad, maïs en suiker is sinds 2009 wereldwijd de hoogte ingegaan, wat hongersnood veroorzaakt in de armste landen. Volgens een onderzoek van het Oostenrijkse International Institute for Applied Systems Analysis (IIASA) zouden als gevolg van de Europese maatregel 140 miljoen mensen extra hongersnood riskeren.

Ondanks deze bevindingen lijkt het er niet op dat Europa haar standpunt uit 2009 wil herzien. In het begin van deze maand publiceerde de Europese Commissie haar beleidsverklaring voor duurzame energie na 2020. Tegen alle verwachtingen in werd in de verklaring niet gesproken over de sociale impact van biobrandstoffen.

"Het woord voedsel wordt niet eens vermeld in de verklaring, laat staan voedselzekerheid", zegt Marc-Olivier Herman, expert biobrandstoffen bij Oxfam International in Brussel. "Er worden criteria vermeld over de milieu-impact, maar niets over de sociale impact. Het doel van 10 procent tegen 2020 wordt gehandhaafd en de mogelijkheid blijft bestaan dat de Unie tegen 2030 naar een gelijkaardig percentage zal streven."

Europese subsidies

"De Commissie wil het beleid al vastleggen voor 2030 zonder eerst gekeken te hebben wat de impact van het beleid tot dusver is", zegt Marc-Olivier Herman. "De Commissie wil te snel gaan. En dat doet ze om de investeerders tevreden te stellen. Sinds 2009 is de industrie rond biobrandstoffen erg snel aan het groeien dankzij Europese subsidies. Die mensen willen zekerheid en willen weten wat er binnen tien jaar te gebeuren staat. En het is een industrie met bijzonder veel lobbyisten hier in Brussel."

Bovendien zijn traditionele oliebedrijven niet lang geleden ook begonnen met te investeren in biobrandstoffen. Zowel Shell als BP hebben vorig jaar contracten gesloten met Braziliaanse producenten van suikerriet voor de productie van bio-ethanol. "Dergelijke bedrijven willen niet achterblijven op de markt en hebben ook veel lobbymacht in Brussel", zegt Marc-Olivier Herman.

"Wie wordt er beter van? Niet het klimaat, noch het milieu. De Europese boeren wel, omdat de prijs van hun producten door de grote vraag hoog blijft. En de biobrandstoffenindustrie, wier succes mede te verklaren is door Europese subsidies. Iedereen lobbyt en bekijkt het probleem vanuit zijn eigen rationeel standpunt, maar het eindresultaat is pure waanzin."